Zbivanja u Francuskoj ukazuju na značaj prevazilaženja iscjepkanosti borbi (npr. socijalni štrajk koji obuhvata razne segmente javnog života učinkovitiji je od izolovanog granskog štrajka) ali i na potrebu afirmativne borbe u kojoj otpor obespravljenosti i izrabljivanju prati stvaranje drugačijih formi zajedničkog života i rada, poput univerziteta koji postaju mjesta političke organizacije ili svima otvoreni centri znanja. Tako borba PROTIV postaje borba za neko konkretno i svima neposredno vidljivo ZA. (Redakcija)
Piše: redakcija Plateforme d'enquêtes militantes
U Francuskoj je proljeće 2018. počelo novim valom društvenih protesta, potencijalno presudnih za brojne zahvaćene sektore, njihovu poziciju u proizvodnji, kao i za relevantne kontinentalne interese i trenutni odnos snaga u Evropi.
Nakon prvih velikih, masovnih demonstracija željezničkih radnika i intenziviranja dinamike sindikalnog otpora, protestima su se pridružili i drugi društveni i proizvodni sektori. I najveći francuski univerziteti istovremeno demonstriraju protiv novog zakona usvojenog u martu (Loi ORE) koji pristup univerzitetu ograničava na osnovu snažne 'meritokratske' logike. Trenutno su univerziteti širom Francuske blokirani i okupirani. Juče (12. aprila) na gotovo svim pariškim univerzitetima vladali su intenzivni nemiri, a policija je prinudno prekinula okupaciju rektorata Sorbone proglašenu nakon zabrane održavanja skupštine svih univerziteta. Dok ovo pišemo, hiljade ljudi se okupilo da brani Slobodnu komunu Tolbiac, okupiranu već dvije sedmice, pravi bastion univerzitetskih protesta. Osim toga, već nekoliko dana traju vojne operacije u tzv. zoni odgođenog razvoja Notre-Dame-des-Landes, što je očito programirana osveta vlade aktivistima i stanovništvu koje je nakon dugogodišnje borbe (kojom je ustanovljen nov način zajedničkog života) izvojevalo pobjedu nad projektom koji bi potpuno razorio čitavu ovu teritoriju.
TRENUTNA SITUACIJA
Pokret nije posustao ni nakon neuspješnog suprotstavljanja Zakonu o radu (Loi Travail) u ljeto 2016. godine, što se ranije gotovo redovno dešavalo. Neka mjesta nikad nisu odustala od konsolidacije jezgara društvene samoorganizacije, a centralni francuski sindikati nastavili su sa strategijom usmjerenom na odbranu preostalih garancija i društvenih prava.
Protesti pokrenuti prošle jeseni protiv izmjena drugog Zakona o radu koje Macronova vlada nameće kroz tzv. ordonnances (uredbe o izmjenama zakona koje predsjednik potpisuje prije parlamentarne rasprave) pokazali su interne slabosti i sindikalne i strategije pokreta. S jedne strane taktičku nesigurnost, naročito u smislu pokušaja da se dosadašnje borbe kanaliziraju u okviru Mélenchonovog političkog projekta. S druge strane teškoće u dinamici uličnih sukoba zapažene kod (militantnih) čelnika prosvjeda, kod kojih je čini se izvjesna ritualizacija prevladala nad djelotvornošću, osobito nakon preustroja represivnih snaga policije.
Ispostavilo se da vlast smatra da ima potpuno odriješene ruke: nakon ordonnances, primjenjuju se sve agresivnije mjere koje poprimaju oblik prave pravcate opšte ofanzive. Loi Travail 1 (produbljivanjem prekarizacije i koncentriranjem napada na sindikate i direktnu platu) i Loi Travail 2 (ukidanjem socijalnih prava i proširenjem napada i na indirektne plate) pripremili su teren za širok spektar ciljanih operacija, koje su sve dio neoliberalne logike: opsežan plan liberalizacije i privatizacije javnog sektora, drastično smanjenje 'subvencioniranih ugovora' (poticajna potpora države poslodavcima za zapošljavanje), reforme bakalaureata (maturskog ispita), prijema na univerzitet i zakona o imigraciji i o azilu, pooštravanje kontrola naknada za nezaposlene, novi izračun penzija. Ovaj program proizlazi ne samo iz Macronovih težnji ka evropskom vodstvu već istovremeno ispunjava sva očekivanja neoliberalnog upravljanja. U pogledu erozije društvenih dobara, liberalizacije tržišta rada i smanjenja socijalnih garancija, Francuska zaostaje za mnogim svojim susjedima. Ukidanje pokreta željezničara, jednog od posljednjih ostataka tradicionalnog radničkog pokreta, te time ukidanje ostataka kejnzijanske države blagostanja, Macronu bi u stvari omogućilo: 1) da se među svojim evropskim saveznicima dokaže kao novi politički model, 2) da ubrza destrukciju sindikalnih organizacija u još uvijek relativno zaštićenim sektorima.
Makron protiv željezničkih radnika vodi sveobuhvatnu bitku koja se može porediti samo sa sukobima iz 1980ih između Reagana i vazduhoplovnih pilota, ili onim između Thatcherove i rudara. U tom smislu borba oko statusa željezničkih radnika, i generalno oko budućnosti SNCF-a (državnog preduzeća francuskih željeznica), predstavlja istinsku prekretnicu: rezultat, kakav god da bude, donijeće značajnu promjenu ravnoteže moći u Evropi; poraz ovakvih borbi presudan je za opstanak neoliberalnog projekta, dok bi pobjeda pokreta mogla postaviti temelje za novi ciklus protesta na kontinentu.
PERSPEKTIVE BORBE
Klima društvenog previranja, povremeno nastavljenog i nakon usvajanja Loi Travail u junu 2016. godine, doprinijela je poboljšanju materijalnih i organizacionih uslova pokreta, što se očituje u intenziviranju i progresivnom širenju pokreta, naročito u ovih nekoliko zadnjih sedmica.
Ovaj pokret kombinuje dvije komplementarne dinamike: kratkoročnu, onu neposrednog protivljenja vladi i zakonima koji se trenutno usvajaju, te srednjoročnu, onu izgradnje baza za autonomiju (u društvu, na radnom mjestu i u obrazovnim ustanovama), mjesta sposobnih za eksperimentisanje s nesuverenim i antikapitalističkim kontra-institucijama.
Na ovim osnovama, mobilizacija se u posljednjih nekoliko sedmica uspjela oduprijeti napadima fašističkih milicija na studente koji okupiraju univerzitete, ali i medijskim i političkim manipulacijama dotične situacije. Kontinuitet borbe kroz samoorganizaciju omogućio je da se ove prepreke nadvladaju zahvaljujući diverziji informacija koje rade na potencijalno hegemonističkom narativu, što se čini kroz upotrebu slika i anonimnih govora – ponekad u situacijskom stilu. Mislimo, između ostalog, na auto-conférences kojima se studenti Slobodne komune Tolbiac obraćaju čitavoj zemlji, što je hvale vrijedan prekid sistematske proizvodnje lidera i glasnogovornika koju su praktikovali prethodni pokreti.
Postala je očita potreba za djelovanjem na proliferaciji i dinamičnoj povezanosti centara borbe – umjesto apstraktne 'konvergencije' svih društvenih borbi. Izazovi s kojima se suočavaju današnje mobilizacije prije svega se tiču ustrojstva pojedinih centara – na osnovu specifičnih potreba i potencijala omasovljenja. Trenutno se čini da se na ovaj izazov odgovara širokom i neformalnom praksom interventnog istraživanja – oblikom difuznog ko-istraživanja – o čemu svjedoči skorašnja redovna koordinacija između studenata, željezničara, bolničkih radnika i logističkih operatora u komuni Tolbiac, drugim univerzitetima i svim opštim skupštinama na željezničkim stanicama.
Mobilizacija željezničkih radnika – s obzirom na njene ekonomske i opšte posljedice – pokreće dinamiku koja nadilazi korporativne granice, koja uključuje i druge centre na radnim mjestima, kao i na univerzitetima. Postojeća struktura pokreta podsjeća nas na to da različite vladine mjere proizlaze iz iste strategije upravljanja: socijalna prava ne mogu se potpuno uništiti bez meritokratske reforme nacionalnog obrazovanja, niti se fleksibilizacija svijeta rada može efikasno izvesti bez preciznog upravljanja granicama i, posljedično, migrantskom radnom snagom. U ovom kontekstu, praksa aktivističkog istraživanja – koja je prešla granice između Italije i Francuske – stoga potvrđuje jednu od njegovih prednosti: sposobnost intenziviranja proizvodnje znanja koje može ojačati organizaciju borbi i njihovu horizontalnu koordinaciju, s ciljem prevrata postojećih odnosa društvene moći. Željezničari, na primjer, znaju kako funkcionišu željezničke mreže i znaju kad, gdje i kako zaustaviti tokove radi blokiranja ili destabiliziranja cijelog sistema željezničkog prijevoza. Treba, dakle, od njih usvajati praktična znanja, znanja koja bi mogla postati izvor inicijativa i akcija. Što se tiče okupacija univerziteta, one već pružaju materijalnu podršku raznim štrajkovima i blokadama, čime doprinose razbijanju vladine strategije za izoliranje radnika i fragmentiranje područja pregovora sindikata.
KA SOCIJALNOM ŠTRAJKU
Kombinacija dosad potaknutih dinamika ukazuje na horizont socijalizacije štrajka. Nameće se neophodnost socijalnog štrajka koji bi obuhvatio mnoštvo različitih načina borbe i mnoštvo različitih štrajkača (studente, prekarne radnike, radnike zaposlene i samozaposlene, migrante i one bez papira, nezaposlene).
Čini se da je u ovom kontekstu presudna logistika (tj. sektor prometa i prometa robe). Željeznički radnici nesumnjivo su glavni cilj vlade, i najsnažniji i najorganizovaniji subjekt borbe. Ali logistika podrazumijeva daleko više od samih željezničkih pruga: proteže se na ogranke produktivne metropole, na njene avenije, mrežu autoputeva, prolazi kroz luke, aerodrome i skladišta velikih trgovačkih lanaca. Socijalna budućnost štrajka mogla bi se stoga svesti na generalizaciju prakse blokada, proširivanje skupština baze na željezničkim stanicama, prekide prometa robe i usluga: ukratko, u logistički štrajk, čemu tek treba pronaći pozitivnu stranu, afirmativnu praksu neposredne samoorganizacije kakva se praktikuje na blokiranim univerzitetima.
pokret ni slučajno ne brani status quo, studenti su svjesni da je načelo selekcije već strukturno integrisano u funkcioniranje cjelokupnog sektora obuke koji u Francuskoj, kako je poznato, ide na 'pogon s promjenjivom brzinom', prema rigidnoj unutrašnjoj stratifikaciji u funkciji reprodukcije ukupne radne snage. Kritika nastave na univerzitetima, kao i veliki broj prekarnih radnika univerziteta koji učestvuju u ovoj borbi, pokazuje da karakter pokreta nije čisto odbrambeni. Javnom prostoru brojnih univerziteta zapravo je dodijeljen jedan drugačiji projekat (kroz samoobrazovne seminare, panel-diskusije, skupštine) koji transformira dnevno iskustvo ovih mjesta. Univerzitet nije hram tobožnjeg intelektualnog rada, jasno odvojenog od manualnog rada. Univerzitet je već uronjen u logističke mreže metropole – još intenzivnije u slučaju kampusa u predgrađima – i predstavlja mjesto obuke prekarnih subjekata. Okupirani i samoupravni univerziteti, polovi afirmacije novih oblika zajedničkog života u trenutku raskida, u ovoj su perspektivi predodređeni da se konstituiraju kao centri akumulacije snaga i polazišta za akcije blokada (...) Socijalni štrajk ovdje se prati afirmativnom borbom izraženom konkretnim eksperimentisanjem s raskidom i alternativom. Sabotaža tehničke primjene selekcije (kroz platformu Parcoursup) o kojoj se raspravljalo na skupovima studenata i prekarnih istraživača odnosi se i na konkretnu mogućnost prelaska iz opozicije, preko reforme, do prakse jednog drugačijeg univerziteta, otvorenog i kritičkog: ni javnog ni privatnog, nego – komunalnog.
Ukratko, blokade i okupacije danas predstavljaju tvrđave kojima prijeti opsada, a radnici logistike pružaju podršku onima u tvrđavama. Sad bi metropole i njihove mreže trebalo preplaviti blokadama i okupacijama, te sve oblike selekcije sabotirati jedinstvenim pokretom afirmacije.
Preneseno sa: https://www.dinamopress.it/news/freed-from-desire-primavera-sciopero-sociale (13. april 2018.)